[TÂM LÝ HỌC] MA QUỶ SỐNG LẪN NGƯỜI “HÈN YẾU”

THÁI NHÂN CÁCH – LOẠN DỤC ÁI KỶ: TÔI MUỐN NÓI VỀ NHỮNG NGƯỜI DIỄN TRÒ – THAO TÚNG HƠN. SAU ĐÂY LÀ NHỮNG THÔNG TIN LÀM THẾ NÀO ĐỂ NHẬN RA HỌ

Bài viết này của Christel Petitcollin, nhà trị liệu bằng các liệu pháp tâm lý, huấn luyện viên, nhà văn.

LTS: Những ngày gần đây, hai nhân chứng, nạn nhân của người loạn dục ái kỷ (LDAK) đã khiến dư luận có rất nhiều phản hồi khác nhau trên báo Le Plus. Nhân đây, chúng tôi phỏng vấn bà Christel Petitcollin, nhà trị liệu và tác giả cuốn “Đào thoát khỏi những kẻ diễn trò – thao túng” (NXB Trédaniel) về những kẻ làm khốn đốn cuộc sống của một số người: những kẻ ấy là ai, làm thế nào để nhận ra?

LDAK luôn mang một chiếc mặt nạ ở trong xã hội.

Từ bấy lâu, người ta nói rất nhiều đến LDAK. Khi nói về nó quá nhiều, mọi người bị nó chiếm lấy, và lúng túng với thuật ngữ. Vì vậy, tôi muốn nói về việc diễn trò – thao túng người khác, bởi vì đó là những gì xảy ra ở mức độ mối quan hệ.

Có nhiều tiêu chí cho phép nhận định kiểu hành vi này (diễn trò – thao túng). Một người diễn trò – thao túng là người có hai khuôn mặt, bốn mánh khóe và ba nền tư duy (cách nghĩ) chính.

Trên thực tế, nói một người là có hai khuôn mặt thì không hoàn toàn đúng. Điều đó có thể hiểu như là, họ có một khuôn mặt thân thiện, mà khuôn mặt khác thì không, trong khi khuôn mặt thân thiện chỉ là cái mặt nạ đeo để đối diện với bên ngoài. Vậy nói đúng hơn là ta nói về một cái mặt nạ và một khuôn mặt: những người này, sâu bên trong, là người xấu bụng, ác tâm, họ không có nhân tính.

 Những người diễn trò – thao túng người khác là những người toàn diện ở đám đông, người ấy tỏ ra thánh thiện, trong trắng, nhưng bên trong thì ủ rũ, đen tối. Trong khi đó, các nạn nhân là những người duy nhất nhìn thấy khuôn mặt ẩn đằng sau cái mặt nạ đó.

HỌ SỬ DỤNG 4 MÁNH KHÓE SAU ĐỂ DIỄN KỊCH – THAO TÚNG:

Để đạt được mục đích của họ, họ sử dụng 4 mánh lới, và luôn luôn như vậy, họ chỉ biết dùng những mánh lới đó:

1. SỰ QUYẾN RŨ

• Bằng những lời có cánh: sự quyến rũ được thực hành bằng những lời nói nịnh hót, và điều đó luôn tạo ra sự ổn thỏa. La fontaine nói rằng: “những lời nịnh hót sống được là nhờ vào những người nghe nó”, nhưng ông đã không nhận ra rằng tất cả mọi người đều có một cái Ngã (Égo) được nuôi dưỡng. Một số người ít nhạy cảm hơn với những lời ngợi khen, lời ca tụng, nhưng tất cả chúng ta đều có những điểm yếu. Người mẹ nào có thể vô cảm với những lời khen dành cho những đứa con của họ (ví dụ)? Vì vậy, chúng ta, tất cả, đều có khả năng sa vào bẫy.
• Bằng những lời hứa: những người diễn kịch – thao túng là những người dễ dàng đưa ra lời hứa, họ hứa rất nhiều, họ luôn có giải pháp cho mọi vấn đề. Đó thực sự là những con dao Thụy sĩ (ý nói rất sắc). Do đó, thật khó để kháng cự lại họ. Và cần mất hàng ngày, hàng tháng, thậm chí hàng năm để nhận ra được rằng họ không giữ lời hứa.
• Bằng những sự bắt chước máy móc: bắt chước máy móc là một phẩm chất đáng gờm của trò diễn kịch – thao túng này. Những người này đứng trước gương, họ nghĩ giống như bạn nghĩ, nói những điều bạn muốn nghe, nói những điều là ý kiến của bạn, chia sẻ giá trị của bạn, yêu những điều mà bạn yêu. Vậy có cách nào để kháng cự lại họ?

2. NẠN NHÂN HÓA

Những người diễn trò – thao túng có một cái vỏ bằng thép đã tôi. Những người này luôn tự nhận thấy mình là nạn nhân, hờn khóc, đóng vai bi kịch, và điều đó vẫn hành theo cách khiến cho người ta quên mất nạn nhân thực sự là ai. Họ là những người hoang tưởng mức độ cao, họ có nghệ thuật xoay chuyển tình huống để chính họ mới là người được mọi người thương xót.

3. SỰ HĂM DỌA

Những người diễn trò – thao túng thường ở trong mối quan hệ với uy lực, dọa dẫm về mặt cảm xúc. Có những người thì thể hiện ra trực tiếp – “nếu em bỏ anh, anh sẽ giết em” – và có những người thể hiện một cách xảo quyệt hơn nhiều. Luôn luôn như vậy, dần dần, người khác trở nên sợ hãi họ, người diễn trò – thao túng.

4. KẾT TỘI, KHIẾN CẢM THẤY TỘI LỖI

 Những người diễn trò – thao túng sẽ xoay xở để họ không bao giờ có lỗi. Luôn luôn là vấn đề của người khác, lỗi lầm của người khác.

BA TƯ DUY / CÁCH NGHĨ DIỄN RA CHỦ YẾU TRONG TINH THẦN CỦA NGƯỜI DIỄN TRÒ – THAO TÚNG 

Ngoài những “mánh lới” trên, người diễn kịch – thao túng có ba nền tư duy chính, đó là ba thứ diễn ra trong đầu người diễn kịch – thao túng khi họ nhìn vào bạn

1. “LUÔN LUÔN LÝ DO”

Một người diễn trò – thao túng coi thường tất cả những gì mà bạn muốn họ chú ý. Tôi có nói trong sách của tôi về những cố gắng mà nạn nhân đã nỗ lực trong tuyệt vọng. Cho dù thế nào, họ cũng chỉ làm theo ý của mình.

2. “NÀY, LÀM VẬY SẼ KHIẾN BẠN THÀNH CÔNG”

Người diễn trò – thao túng rất thích làm phức tạp cuộc sống của bạn, họ có đầy trò trả đũa và dã tâm một cách miễn phí.

3. “HÃY NGỦ ĐI”

Khi một người diễn trò – thao túng nhận ra rằng nạn nhân đã hiểu ra vấn đề, và bắt đầu nổi dậy hoặc có nguy cơ rời bỏ, thì người diễn trò – thao túng sẽ chuyển sang giai đoạn “ru ngủ”, có nghĩa là họ trở nên lịch sự, dễ mến một cách tính toán. Và như vậy sẽ quay trở lại mánh khóe quyến rũ, và đó là một cái vòng luẩn quẩn.

 NGƯỜI TA KHÔNG THỂ GIÚP ĐỠ MỘT NGƯỜI DIỄN TRÒ – THAO TÚNG

Những người diễn trò – thao túng, nói chung, là những người xấu bụng, dã tâm. Họ sống cuộc sống đầy giận dữ, đó là những biểu hiện của sự hận thù. Cái để phân biệt người LDAK với người diễn trò – thao túng “thông thường” là mức độ loạn dục và tính tàn bạo.

 Khi tìm hiểu nguyên nhân của sự độc địa trong tâm khảm này, thì câu trả lời là rất phức tạp. Một số tác giả có tính đến yếu tố loạn luân. Tôi không khẳng định điều đó, nhưng trong công việc của tôi, tôi nhận ra rằng một người diễn trò – thao túng thường có mối quan hệ loạn dục với bố hoặc mẹ, anh hoặc chị, em.

Đối với tôi, không thể trợ giúp những người này, vì nhiều lý do đơn giản:

• Đầu tiên, bởi vì họ không có nhu cầu trợ giúp, họ tự hào về cái họ là và không tự nhận ra rằng đó thực sự là vấn đề.
• Tiếp theo, hệ thống tư duy của họ đóng kín với sự tự phê, người ta không thể làm việc theo đúng nghĩa trị liệu nếu chủ thể không cáng đáng được phần trách nhiệm của họ.
• Cuối cùng, những người diễn trò – thao túng hay nói dối nhà trị liệu, đưa ra những câu chuyện giả. Khi tôi tiếp nhận họ, tôi thấy rõ là họ đến buổi làm việc của tôi chỉ là để ru ngủ nạn nhân của họ. Người diễn trò – thao túng gặp nhà tâm lý trong ảo tưởng rằng họ sẽ thay đổi. Nói chung, họ cũng chỉ đến 2 buổi hẹn gặp, và hủy lịch làm việc từ buổi thứ 3 trở đi, khi họ nhận ra rằng tôi đã “khám phá” ra họ.

VIỆC KHOANH VÙNG LÀ CÓ THỂ VÀ CẦN THIẾT

 Khi không thể chăm sóc được người diễn trò – thao túng, thì chúng ta vẫn có thể khoanh vùng họ lại. Một người diễn trò – thao túng bị phát hiện, thì người ta sẽ không để cho kẻ ấy có cơ hội để gây hại nữa, kẻ ấy sẽ trở nên yên bình hơn và lành hơn.

Việc khoanh vùng này bắt đầu bằng việc nhận thức của cả xã hội, nghĩa là cộng đồng sẽ trở nên chín chắn hơn. Cần phải chấm dứt việc khiến người khác trở thành nạn nhân hay làm giảm số nạn nhân nhất có thể, dừng lại việc bỏ qua tiếng nói của nạn nhân, lờ nó đi trong im lặng. Dừng lại cái trò ảo thuật nhằm vào việc luôn luôn lừa dối mọi người, nhất là những “con mồi” tiềm năng. Xã hội của chúng ta còn thiếu sự trừng phạt với những kẻ này.

Để không còn những trò diễn kịch – thao túng nữa, cần phải chấp nhận ý tưởng rằng những người đó vẫn tồn tại, rằng họ là những kẻ ác tâm và xảo trá một cách có tính toán, có cân nhắc. Tiếp đó, cần phải vạch rõ giới hạn cho sự tử tế của họ (quá mức, quá…) và luôn khẳng định sự bình tĩnh sáng suốt của bản thân mình.

Sự tự trọng với chính bản thân, điều đó không dựa vào ai cả, mà dựa vào chính mình. Chính bạn là người xác định giới hạn của bạn với người khác. Với một kẻ diễn trò – thao túng, điều đó trở nên cần thiết sống còn.

#TAMLYHOC