“Ý thức quyết định hành động, tiềm thức quyết định phản ứng; và phản ứng quan trọng cũng như hành động.” – E. Stanley Jones
Tháng trước, tôi đã nói về quan điểm theo hệ tư tưởng Huna về tiềm thức và cách mà người Hawai cổ đại “hợp tác”, sử dụng nó để giải phóng những cảm xúc tiêu cực để duy trì sức khoẻ của họ về mặt thể chất lẫn tinh thần. Bài viết đã gợi một số câi hỏi về tiềm thức mà tôi muốn đề cập đến.
Những lý thuyết về tiềm thức khác nhau khá rõ rệt trong lĩnh vực tâm lý học, từ học thuyết của Freud cho rằng nó – tiềm thức – là một nhà kho chứa đựng những khao khát không chấp nhận được trên phương diện xã hội, những ký ức tổn thương, và những cảm xúc đau đơn, cho đến quan điểm của tâm lý học nhận thức xem tiềm thức chỉ đơn giản là một mớ những quá trình nhận thức mà chúng ta không biết đến, bản thân nó không phải là một thực thể.
Sự thật là rất khó để chứng minh bất cứ lý thuyết nào trong số những lý thuyết đó. Cũng như chúng ta biết vũ trụ rộng lớn, chúng ta biết tiềm thức rất mạnh mẽ. Và cũng giống như nghiên cứu của chúng ta về không gian, kiến thức về tiềm thức bị giới hạn bởi những thiết bị khoa học chúng ta có để quan sát nó. Vì vậy, kết quả là chúng ta theo những lý thuyết nào mà chúng ta thấy hữu dụng nhất. Với tôi, đó là hệ tư tưởng Huna, NLP và Jung.
Đối với những người không chuyên trong văn hoá Tây phương, tiềm thức bị xem là một kẻ địch, một sức mạnh rình rập lởn vởn, chực sà xuống để phá hoại những khao khát có ý thức của chúng ta. Nó trở thành “kẻ” bị hàm oan cho mỗi thất bại, mỗi sai phạm hay mỗi phản ứng không mong muốn. Mới đây hơn, người ta đã nghĩ về tiềm thức như một công cụ họ có thể dùng một cách có ý thức để đến được nơi họ muốn đến. Họ nhồi vào tâm trí những khẳng định rồi sau đó tự hỏi tại sao những điều đó không xảy ra như mong đợi.
Nhưng những quan điểm Huna, NLP và Jung tôn trọng tiềm thức nhiều hơn. Những quan điểm này cho rằng tiềm thức có những vai trò riêng và quan trọng, và những nhiệm vụ để thực hiện. Những quan điểm đó cũng cho rằng tiềm thức có sự khôn ngoan của riêng nó và cần được tôn trọng, cũng như nhấn mạnh việc “hợp tác”với tiềm thức, hơn là cố “doạ nạt” để nó khuất phục hay phớt lờ nó.
Các bạn không cần bằng tiến sĩ tâm lý học để “hợp tác” với tiềm thức của mình, nhưng các bạn cần hiểu một số điều cơ bản. Sau đây là một số khía cạnh của tiềm thức mà tôi dạy các sinh viên của mình, và cách mà cách mà chúng có thể được áp dụng với các bạn.
Tiềm thức:
Bảo tồn cơ thể: Một trong những mục tiêu chính của nó là sự sống còn của cơ thể lý tính của bạn. Nó sẽ đấu tranh chống lại bất kể thứ gì có vẻ là hiểm hoạ đối với sự sống còn. Vì thế nếu bạn muốn việc từ bỏ một hành vi được dễ dàng hơn, hãy cho tiềm thức của bạn thấy rằng hành vi đó có hại đối với cơ thể.
Điều khiển cơ thể: Tiềm thức đảm nhiệm tất cả các chức năng thể lý cơ bản của bạn (thở, nhịp tim, hệ miễn dịch, v.v.). Tư tưởng Huna cho rằng tiềm thức nắm giữ sơ đồ thiết kế của cơ thể bạn và sức khoẻ hoàn hảo của bạn. Thay vì bảo với tiềm thức sức khoẻ hoàn hảo là như thế nào, hãy cố gắng lắng nghe và “hỏi” xem nó biết gì về sức khoẻ hoàn hảo và bạn cần gi để có được điều đó.
Giống như một đứa trẻ 7 tuổi: Giống như một đứa trẻ, tiềm thức thích phục vụ, cần có hướng dẫn rõ ràng, và nghe theo hướng dẫn của bạn rất sát nghĩa đen. Vì vậy nếu bạn nói “Công việc này đúng cơn nhức cổ (pain in the neck – ý chỉ công việc khó khăn, bức bối)”, tiềm thức của bạn sẽ tìm cách để đảm bảo rằng bạn nhức cổ thực sự khi làm việc! Tiềm thức cũng rất “đạo đức” theo cách mà mọt đứa trẻ đạo đức, có nghĩa là dựa trên những chuẩn mực đạo đức được dạy và được chấp nhận bởi cha mẹ bạn và những người xung quanh. Vì thế nếu bạn được dạy dỗ rằng “tình dục thật ghê tởm” tiềm thức của bạn sẽ phản ứng với lời dạy đó thậm chí ngay cả khi ý thức của bạn đã loại bỏ điều đó.
Giao tiếp thông qua cảm xúc và hình tượng: Để thu hút sự chú ý của bạn, tiềm thức sử dụng cảm xúc. Ví dụ như, nếu bạn tự nhiên cảm thấy sợ hãi, tiềm thức của bạn đã phát hiện, có thể đúng nhưng cũng có thể sai, rằng sự sống còn của bạn đang bị đe doạ.
Lưu giữ và tổ chức trí nhớ/ký ức: Tiềmt hức quyết định nơi nào và cách nào mà các ký ức của bạn được lưu giữ. Nó có thể giấu đi một số ký ức nào đó (nhưng ký ức về những tổn thương) chứa đựng cảm xúc tiêu cực mạnh mẽ cho tới khi bạn đủ chín chắn để xử lý chúng một cách có ý thức. Khi tiềm thức cảm nhận rằng bạn đã sẵn sàng (bất kể bạn có nghĩ, một cách có ý thức, là bạn đã sẵn sàng hay chưa), nó sẽ gợi lại chúng để bạn có thể đáp lại những ký ức đó.
Không xử lý thể phủ định: Tiềm thức tiếp thu hình ảnh hơn là từ ngữ. Vì thế nếu bạn nói “Tôi không muốn trì hoãn công việc” tiềm thức sẽ tạo ra một bức tranh trong đó bạn đang trì hoãn công việc. Để đổi bức tranh đó từ trạng thái tiêu cực (bức tranh bạn đang trì hoãn) sang trạng thái tích cực (bạn không trì hoãn) cần thêm một bước nữa. Vì thế, tốt hơn là hãy bảo với tiềm thức của mình rằng “Hãy bắt tay vào việc!”
Tạo nên các liên kết và học nhanh hơn: Để bảo vệ bạn, tiềm thức luôn ở trạng thái cảnh giác cao độ và luôn làm việc, và cố rút ra những bài học từ mỗi trải nghiệm. Ví dụ như, nếu bạn trải qua một điều gì tồi tệ ở trường, tiềm thức của bạn có thể sẽ chọn tống tất cả các trải nghiệm học tập của bạn vào mục “chuyện này sẽ không vui vẻ gì”. Nó sẽ cảnh báo bạn bằng các hình thức như đổ mồ hôi tay và sự căng thẳng lo lắng bất kể khi nào bạn thử/học một cái gì đó mới mẻ. Nhưng nếu bạn giỏi thể thao, tiềm thức của bạn sẽ nhớ rằng “thể thao đồng nghĩa với thành công” và bạn sẽ cảm thấy tích cực và tràn trề năng lượng khi có liên quan đến những hoạt động thể chất.
Còn nhiều hơn thế nữa về tiềm thức. Thực ra, quyển sách mới nhất của tôi tập trung về tiềm thức, cách thức nó hoạt động và cách để “hợp tác”với nó. Nhưng thậm chí chỉ hiểu những điều cơ bản trên đây cũng sẽ giúp bạn gặt hái sức mạnh của nó.
Trần Đình Tuấn dịch
Nguồn: Conscious the Unconscious
#TAMLYHOCTOIPHAM
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét